Jacy jesteśmy? Wielkopolanie 1989-2014.
Dyskusja panelowa 6 grudnia 2014 r., godz. 12:00 Concordia Design w Poznaniu,
ul. Zwierzyniecka 3
O mieszkańcach Wielkopolski wygłaszano różne opinie. W 1925 r. B. Hertz pisał
m.in. na łamach „Robotnika”:
Zaczęło więc Poznańskie obfitować w obżartych,
bogatych, zadowolonych z siebie bohaterów, którzy byli przekonani, iż spłacają
dług Ojczyźnie tym, że mają dobrze rentujące się przedsiębiorstwa.
W podobnym tonie cztery lata później pisał także „Kurier Wileński”:
Szwab
nauczył Poznaniaka ciężko pracować ..., ale nie wpoił weń tego, czego sam nigdy
nie miał..., chęci do wzbogacenia się duchowego.
Typowemu Wielkopolaninowi przypisuje się najczęściej takie cechy mentalne jak:
gospodarność, przedsiębiorczość, zdolność do dokładnej i twórczej pracy,
opanowanie, systematyczność, uzdolnienia badawcze do nauk ścisłych,
praktyczność, praworządność, zdolności organizacyjne, skłonność do
realistycznego i krytycznego sposobu myślenia, wytrwałość ale również
oszczędność, oschłość, małomówność, wyniosłość, wyrachowanie czy niski poziom
intelektualny.
Trudno jest jednak stwierdzić na ile wymienione cechy są rzeczywistymi cechami
mentalnymi mieszkańca Wielkopolski, a na ile – to tylko subiektywne przekonania
na ich temat. Narosły one przez lata mając swoje źródła najczęściej w błędnych i
często przesadzonych wyobrażeniach o Wielkopolanach.
Ukształtowany w XIX wieku stereotyp Wielkopolanina ze zmiennymi kolejami losu
przetrwał dość zasadniczo do naszych czasów. I – jak wyniki badań
socjologicznych wskazują – zakorzenił się dość trwale w świadomości społecznej
również mieszkańców Wielkopolski, przyjmując tym samym postać autostereotypu.
Nie oznacza to jednak wcale, że owe subiektywne przeświadczenia o tym, jakie
cechy mentalnościowe składają się na cechy typowego Wielkopolanina, są trafnym
odzwierciedleniem rzeczywistości. Często wskazują raczej na to, jakich cech
oczekuje się lub wymaga od członków danej grupy. Innymi słowy możemy zaryzykować
stwierdzenie, że oddziaływanie XIX-wiecznego stereotypu Wielkopolanina na
świadomość społeczną było na tyle silne, że sami Wielkopolanie przejęli część
tych przekonań wprowadzając je do tzw. świadomości potocznej (subiektywnej).
Warto, w naszym przekonaniu, zastanowić się nad tym, czy we współczesnych
czasach istnieją jeszcze Wielkopolanie jako grupa o specyficznych, dających się
wyodrębnić cechach? czy Wielkopolaninem się jest, czy też stajemy się nim z
wyboru?
Zapraszamy do udziału w dyskusji, 6 grudnia 2014 godz. 12: Concordia
Design w Poznaniu ul. Zwierzyniecka 3.
Uczestnicy panelu: Dr Krzysztof Bondyra (Instytut Socjologii UAM) Dr Piotr
Cichocki (Instytut Socjologii UAM) Dr hab. Maciej Michalski (Instytut Historii
UAM) Teresa Kopacz (Narodowy Instytut Dziedzictwa, Poznań)
Moderatorzy panelu: Stanisław Słopień (Prezes Wielkopolskiego Towarzystwa
Kulturalnego) Dr hab. Danuta Konieczka-Śliwińska (Instytut Historii UAM,
redakcja „Przeglądu Wielkopolskiego)
Główne pytania i problemy w dyskusji:
- co to znaczy być Wielkopolaninem? czy Wielkopolanie istnieją tylko formalnie
jako mieszkańcy regionu, czy też stanowią rzeczywistą, odrębną grupę społeczną?
- jakie cechy mają współcześni Wielkopolanie? jak postrzegają sami siebie, a jak
widzą/oceniają ich mieszkańcy innych regionów?
- czy bycie Wielkopolaninem pomaga/przeszkadza we współczesnym świecie?
Wstęp wolny. W dyskusji można uczestniczyć
również korespondencyjnie, przysyłając swoją wypowiedź na adres redakcji:
pw@ngo24.pl.
Zapraszamy!
Zaproszenie i program Dni Wielkopolski 2014
do
pobrania
(https://onedrive.live.com/redir?resid=876F9A1E14690CB8%213246)