90 rocznica Powstania Wielkopolskiego zainspirowała wiele regionalnych stowarzyszeń kultury w Wielkopolsce do nowych inicjatyw, w tym wydawniczych. Ciekawmi przykładami sa w tym zakresie są najnowsze publikacje Ostrowskiego Towarzystwa Genealogicznego oraz Towarzystwa Miłośników Przygodzic. Obie organizacje przygotowywały się do tej rocznicy od dłuższego czasu a 27 grudnia 2008 wspólnie urządziły uroczystości powiatowe.

Ostrowskie Towarzystwo Genealogiczne wydało kolejny, III tom, swojego „Rocznika”. Jego większą część zajmują „Materiały do dziejów Powstania Wielkopolskiego na Ziemi Ostrowskiej”. Kazimierz Radowicz opisał swoje odkrywanie „Republiki Ostrowskiej”, prace nad scenariuszem do filmu i następnie perypetie związane z jego realizacją. W „Oswobodzeniu Ostrowa” Zenona Dykcika przypomniane zostały okoliczności, które towarzyszyły odzyskaniu wolności przez mieszkańców Ostrowa po wybuchu Powstania Wielkopolskiego.
Tomasz Ławniczak bardzo szczegółowo zajął się rolą Kalisza, Szczypiorna i Skalmierzyc w przygotowaniach do wyzwolenia Wielkopolski południowej, w tym również historią Batalionu Pogranicznego, w którym po przekroczeniu granicy polsko-niemieckiej od początku znalazło się oprócz Jana Mertki kilku innych powstańców z gminy Przygodzice. Z pracy Eugeniusza Dymacza możemy zapoznać się z przygotowaniami do powstania w Odolanowie i walkami po jego wybuchu na froncie południowym. Aneta Franc przybliżyła tradycje powstańcze kultywowane przez mieszkańców Raszkowa i jego okolic. Oprócz wymienionych artykułów o tematyce powstańczej znalazło się w tomie kilkadziesiąt biogramów powstańców. Otwiera je biogram Jana Metki.
Sporo wysiłku włożyli autorzy: Grażyna Karolak, Maciej Kowalczyk, Zbigniew Marcinkowski i Jarosław Pustkowski w stworzenie pierwszego „Wykazu powstańców wielkopolskich i działaczy niepodległościowych związanych z Ziemią Ostrowską”. Obejmuje on aż ponad 1400 osób. Autorzy przypomnieli o wielu zapomnianych powstańcach i ożywili pamięć o nich. Można zadać pytanie, czy udało się im objąć wszystkich? Raczej nie, ale wykaz można będzie dalej wzbogacać i uzupełniać, bo powstała baza danych o uczestnikach Powstania Wielkopolskiego.
Marian Fr. Nowak przez kilka miesięcy penetrował teren całego powiatu ostrowskiego w poszukiwaniu miejsc związanych z powstańcami, w wyniku czego powstał zbiór dokumentacyjny „Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego w powiecie ostrowskim. Galeria fotografii”. Dzięki zebranemu materiałowi ikonograficznemu możemy się przekonać, jak żywa jest pamięć o powstańcach, ale też dowiedzieć się, o ilu zapomniano.
W sumie powstała bardzo cenna praca o Powstaniu Wielkopolskim i naszym regionie.

Ponadto OTG wydało płytę CD „Źródła do dziejów Powstania Wielkopolskiego na Ziemi Ostrowskiej ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu”. Znalazły się na niej skany zgromadzonych w Archiwum Państwowych w Poznaniu dokumentów Zarządu Okręgowego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu oraz Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Ostrowie Wielkopolskim, dotyczące sylwetek Powstańców Wielkopolskich z powiatu ostrowskiego. Stworzono też dużą galerię fotografii miejsc związanych z Powstaniem Wielkopolskim w powiecie ostrowskim. Autorem fotografii jest Marian Franciszek Nowak, wiceprezes OTG. Płyta zawiera ponad 100 życiorysów osób biorących udział w Powstaniu Wielkopolskim, które urodziły się na terenie powiatu ostrowskiego.
OTG wydało też trzy kartki pocztowe, na których znalazły się zdjęcia 60 powstańców z terenu powiatu.

Towarzystwo Miłośników Przygodzic wydało numer specjalny (nr 4 z grudnia 2008 r.) swoich „Przygodzickich Wieści Gminnych” poświecony 90. rocznicy Powstania Wielkopolskiego. Znalazły się w nich materiały poświęcone powstańcom pochodzącym z terenu gminy Przygodzice w jej obecnych granicach. Jest tam biogram Jana Mertki, ale też mjr. Władysława Wawrzyniaka – wielkiego patrioty zamordowanego w Katyniu i prawie zapomnianego. Przedstawiona też została historia powstańców, którzy zginęli w Powstaniu. Na ponad ustalonych imiennie siedemdziesięciu, a nie są to wszyscy, zginęło ich czterech lub pięciu. Pierwszy zginął Jan Mertka w dniu Powstania, następni w bitwie pod Borownicą 21 lutego 1919 r. Józef Serafinowski z Wysocka Małego, zatruty gazem uczestnik tej bitwy, zmarł w lipcu 1920 r.

Uczniowie z Zespołu Szkół w Jankowie Przygodzkim, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich, przygotowali materiał o Wojciechu Pacynie, który był delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu z powiatu odolanowskiego.

Ponadto został przygotowany katalog o wystawie zorganizowanej w Chacie Regionalnej w Przygodzicach z okazji obchodów 90. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w Powiecie Ostrowskim a TMP wydało także swoją kartkę pocztową, na której znalazły się zdjęcia Jana Mertki, Władysława Wawrzyniaka, Pomnika Powstańców Wielkopolskich w Przygodzicach i tablic odsłoniętych w 2000 i 2004 r. a poświęconych obu powstańcom.

Obu stowarzyszeniom udało się przy wsparciu samorządów: Gminy Przygodzice, Miasta Ostrowa Wielkopolskiego i Powiatu Ostrowskiego uratować od zapomnienia wielu powstańców i wiele wcześniej nieznanych faktów.

Edmund Radziszewski