iPW

Skip Navigation LinksSerwis WTK - Start - Aktualności

Aktualności

50 lat Towarzystwa Kultury Ziemi Szamotulskiej

Zmarły w roku 2009 dr Romuald Krygier, jednen z inicjatorów powołania, do roku 1988 prezes a do konca życia prezes honorowy, pisał, że Towarzystwo Kultury Ziemi Szamotulskiej zostało założone w roku 1970 w wyniku przekształcenia działajacego wcześniej (od 23 kwietnia 1963 roku) pod tą samą nazwą szamotulskiego Oddziału Powiatowego Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Poznaniu.

Romuald Krygier podkreślał, że organizacja nawiązuje do tradycji innych towarzystw regionalnych istniejących na tym terenie w przeszłości: Akademickie Koło Szamotulan (1924 - 1939), Klub Artystyczno- Literacki "Wietrzne Pióro (1932 - 1939), Towarzystwo Miłośników Sztuki i Pięknej Książki (1946 - 1948) oraz Towarzystwo Miłośników Kultury Ziemi Szamotulskiej (1956 - 1962).

Historia regionalnego ruchu społeczno-kulturalnego na Ziemi Szamotulskiej sięga pierwszej połowy XIX wieku. Prezes TKZS w latach 1991-2012 Urszula Ćwirlej przypomina: Koło Towarzyskie dla Szlachty Folwarcznej i Dzierżawców Miasta i okolicy Szamotuł (1835) przekształcone po trzech latach w kasyno Towarzystwo Zabaw Okolicy Szamotulskiej (śladem działalności jest budynek tzw. Ogniska przy rynku w Szamotułach). Spadkobiercą powstałego tutaj w roku 1840 Towarzystwa Zbieraczów Starożytności Krajowych (dyrektor Jędrzej Moraczewski, jego zastępca Emil Kierski, sekretarz Apolinary Klemens Żółtowski) stało się Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

W ciągu swojej półwiecznej działalności Towarzystwo realizuje swe cele i zadania statutowe poprzez organizowanie różnorodnych form pracy kulturalno-oświatowej. Do głównych kierunków tej działalności należą: 1. Inspirowanie, pobudzanie inicjatywy społecznej w organizowaniu życia kulturalnego mieszkańców miasta i gminy Szamotuły. 2. Inicjowanie w  środowisku  szamotulskim nowych i  znaczących poczynań kulturalno-oświatowych. 3. Współpraca i współdziałanie z instytucjami kulturalno-oświatowymi. 4. Prowadzenie działalności wydawniczej związanej z upowszechnianiem szamotulskiego regionu kulturowego. 5. Prowadzenie badań regionalnych i popularyzowanie dorobku kulturalnego i osiągnięć Ziemi Szamotulskiej.

Odbywające się co trzy lata konferencje kulturalne stanowią zgromadzenia, podczas których dokonuje się podsumowania osiągnięć oraz formułuje zamierzenia w zakresie upowszechniania kultury na Ziemi Szamotulskiej. Towarzystwo było organizatorem sesji popularnonaukowych poświęconych między innymi następującym tematom: Szmotulski region kulturowy, Wkład Szamotulan do skarbnicy kultury polskiej, Kultura Ziemi Szamotulskiej, Wacław z Szamotuł na tle epoki, Rok 1945 w świetle badań historycznych i wspomnień Szamotulan, Jan Jonston - wielki uczony XVII w., Udział Szamotulan w Powstaniu Wielkopolskim". Z inicjatywy i pod auspicjami Towarzystwa od 1973 roku co dwa lata odbywały się uroczystości pod nazwą „Świat Wacława z Szamotuł".

Innym nurtem działania Towarzystwa jest systematyczne gromadzenie materiałów historycznych o regionie i ich popularyzacja, w formie prelekcji bądź publikacji. Dorobek wydawniczy ilustrują przykładowe pozycje: Wincenty Kania „Piosenki szamotulskie" — zbiór 150 pieśni ludowych, Album „Świat Wacława z Szamotuł", Irena Kiełczewska „Między ścieżkami" — zbiór wierszy, Z. Pohl „Raptularz szamotulski" - zbiór wierszy, Bibliografia regionalna Ziemi Szamotulskiej Romuald Krygier „Szamotulanie znani i mniej znani", Marian Schwartz „Region Szamotulski" (teka linorytów) wydanie lub współudział w wydaniu sześciu przewodników turystycznych po regionie szamotulskim.

Tematyka szamotulska na łamach "Przeglądu Wielkopolskiego" (wybór)

Alicja Karłowska-Kamzowa. Spiżowe płyty nagrobne z Poznania i Szamotuł, 1991 nr 1-2 (13-14),
Józef Modrzejewski. Przywrócona uroda zamku [Szamotuły], 1991 nr 1-2 (13-14),
Urszula Ćwirlej. Rys historyczny zespołu “Szamotuły”,1994 nr 3-4 (27-28),
ks. Eugeniusz Lijewski. O zwyczajach ludowych powiązanych z liturgia i życiem Kościoła, 1996 nr 3-4 (35-36),
Urszula Ćwirlej. 35 lat działalności Towarzystwa Kultury Ziemi Szamotulskiej, 1998 nr 3-4
Szamotuły. Rysunek z natury Napoleona Ordy 1880, „Przegląd Wielkopolski” 1998 nr 3-4 (39-40), okładka s. I.
XV Wielkopolska Konferencja Kulturalna [16 maja 1998 Szamotuły], 1998 nr - (41-42),
Urszula Ćwirlej. Historia Zespołu Folklorystycznego Szamotuły,  2005 nr 1 (67),
Urszula Ćwirlej. 60 lat szamotulskiej szkoły [Szkoła rolnicza. Szamotuły], 2006 nr 3 (73),
Urszula Ćwirlej. Tradycje i współczesność szamotulskich towarzystw kulturalnych, 2007 nr 1 (75),
Bożena Michalska. Sobie i drugim na pożytek. Ś.P. Janina Foltyn (1921-2008), 2008 nr 2 (80),
Urszula Ćwirlej. Zmagania młodych szamotulskich regionalistów, 2008 nr 4 (82),
Urszula Ćwirlej. Romuald Krygier (1933-2009), 2009 nr 1 (83),
11 września 2010 r. WTK i zespół "Szamotuły" na poznańskim placu Wolności, 2010 nr 3 (89), okładka s. III,  
Barbara Jarysz. Tańce z regionu Ziemi Szamotulskiej, 2012 nr 1 (95),  
Agata Krzyżowska. Obrzędowość rodzinna w wybranych miejscowościach powiatu szamotulskiego w świetle badań pracowni Polskiego Atlasu Etnograficznego, 2012 nr 4 (98).

(666) 2013-09-17