Słownik delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy

Skip Navigation LinksSłownikHasła

Przegląd haseł

ks. Bratkowski Stefan Ludwik
Dziekanowice, Powiat Gnieźnieński, Poznańskie (obecnie: gm. Łubowo, pow. gnieźnieński, woj. wielkopolskie)

Stefan Ludwik Bratkowski urodził się 21 lipca 1876 roku w Wągrowcu, w rodzinie nauczyciela Antoniego i Pelagii z Hammerlingów.

Edukację rozpoczął w mieście rodzinnym, a kontynuował ją w progimnazjum w Trzemesznie. Świadectwo dojrzałości uzyskał jednak w Wągrowcu w roku 1896, bo szkoła w Trzemesznie wtedy nie miała takich uprawnień. Kolejnym etapem zdobywania wiedzy były studia teologiczne w seminariach duchownych w Poznaniu i Gnieźnie, gdzie w 1899 roku otrzymał święcenia kapłańskie.

Posługę duszpasterską, jako wikary, rozpoczął w Brodnicy koło Śremu. Następnie trafił do Biezdrowa koło Lwówka (1902) i Zielonejwsi koło Jutrosina (1902-1905). W 1905 roku został proboszczem w Objezierzu pod Obornikami. W tej parafii pracował do końca marca 1916. od 1 kwietnia tego roku objął parafię w Dziekanowicach graniczącą z już wówczas sławnym Ostrowem Lednickim. Najdłużej jednak pracował w Spławiu pod Poznaniem.

Już w okresie gimnazjalnym wstąpił do tajnej organizacji młodzieżowej noszącej nazwę „Znicz”. Jej celem było krzewienie polskiej historii i literatury. Gdy trafił na wikariat do Biezdrowa, zabiegał o abonentów dla poznańskiego tygodnika „Praca”. W tej redakcji próbował też uzyskać odbitki obrazu Korony Polskiej, Litwy i Białorusi z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, chociaż rozpowszechnianie tego rodzaju akcentów polskości było zakazane przez władze. Policja pruska ten fakt odnotowała jako polską agitację. Nie zraził się jednak tym niepowodzeniem i swoje siły skierował na akcję wyborczą do sejmu pruskiego i parlamentu Rzeszy. Tym sposobem trafił do Komitetu Wyborczego w Rawiczu (1904, został także delegatem wyborców polskich z tego powiatu) a po przeniesieniu do Objezierza - do takiego samego Komitetu w Obornikach. Zwłaszcza w tym powiecie (w latach 1908 i 1912) organizował liczne zebrania przedwyborcze na wsi oraz brał udział w zebraniach w Obornikach i Rogoźnie. W roku 1914 Komitet obornicki wysunął jego kandydaturę na posła do parlamentu Rzeszy. Tej nominacji jednak nie przyjął.

Działalność księdza Bratkowskiego nie ograniczała się jedynie do pracy w Komitetach Wyborczych. W roku 1905 wstąpił do organizacji „Straż”. Został nawet jej starostą na powiat obornicki. Jako wytrawny mówca, podczas wiecu w Obornikach (w grudniu 1905) pozyskał dla tej organizacji aż 250 osób! W Objezierzu (w 1907) został patronem założonego wówczas Katolickiego Towarzystwa Robotników Polskich. Sukcesy osiągał również jako budowniczy. Przy pomocy Stanisława Turno w swojej parafii zbudował organistówkę (1906), a w latach 1913-1916 rozbudował objezierski kościół.

Mimo rozlicznych obowiązków, wkrótce po przeniesieniu do Dziekanowic, w 1917 roku ,został członkiem Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego oraz Towarzystwa Czytelni Ludowych. Jako członek TCL zakładał biblioteki wiejskie. W powiecie gnieźnieńskim również dał się poznać jako aktywny wicepatron Kółek Rolniczych. Nadal udzielał się też w ruchu wyborczym. Zaowocowało to pod koniec wojny, kiedy realnym stało się zrzucenie jarzma pruskiego. W końcu 1918 roku został wybrany do Powiatowej Rady Ludowej w Gnieźnie oraz otrzymał mandat poselski do Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu.

W odrodzonej Polsce był posłem do Sejmu I kadencji (1922-1927) z Poznańskiego z Klubu Chrześcijańsko-Narodowego, a po zakończeniu przygody z polityką, w 1931 roku jako proboszcz osiadł w Spławiu. Tam zastał go wybuch drugiej wojny światowej. Wyrzucony przez hitlerowców z Wielkopolski okupację przeżył w Warszawie, pomagając w parafii p.w. świętego Aleksandra. Do Spławia powrócił w 1945 roku, gdzie jedenaście lat później przeszedł na emeryturę (1956). U schyłku życia w sześćdziesięciolecie kapłaństwa (1959) nadano mu godność kanonika honorowego Kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Życie zakończył 22 kwietnia 1963 roku. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Spławiu.

Tadeusz Panowicz

Źródła

Tadeusz Panowicz, Ksiądz Stefan Ludwik Bratkowski – delegat powiatu gnieźnieńskiego na Polski Sejm Dzielnicowy "Przegląd Wielkopolski" nr 2 r. 2008

Opracowanie

Tadeusz Panowicz