Słownik delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy

Skip Navigation LinksSłownikHasła

Przegląd haseł

Szulczewski Michał
Chwaliszew, Powiat Szubiński, Poznańskie

Wśród posłów Polskiego Sejmu Dzielnicowego z powiatu szubińskiego był między innymi Michał Szulczewski związany także z okolicą Gołańczy. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, która około 1870 r. nabyła od Karola Czarneckiego majątek w Chwaliszewie k. Kcyni w parafii smoguleckiej. Michał Szulczewski urodził się właśnie w Chwaliszewie 27 czerwca 1882 r. Jego ojcem był dr Pafnucy Szulczewski, wcześniej wykładowca uniwersytetu wrocławskiego, a matką Pelagia z Frydrychowiczów pochodząca z Dziedna koło Koronowa. Michał miał trzech braci: Bolesława, Stanisława i Bronisława. Rodzina Szulczewskich wyróżniała się w środowisku jako świetni gospodarze, hodowcy koni, mecenasi polskiej kultury i zagorzali patrioci. Po odbyciu nauki Michał Szulczewski objął rodzinny majątek ziemski w Chwaliszewie. Włączał się w życie społeczne regionu. Od 1902 r. był czynnym członkiem Polskiego Powiatowego Komitetu Wyborczego w Szubinie. W 1918 r. wybrany został delegatem z powiatu szubińskiego na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. W 1919 r. wstąpił w szeregi powstańcze, a następnie był w I pułku ułanów wielkopolskich i w Wojsku Polskim uczestniczył w wojnie polsko-sowieckiej. W 1920 r. zakończył służbę wojskową i wrócił do swego majątku. Był członkiem rady Wielkopolskiej Izby Rolniczej. W 1934 r. został w Szubinie prezesem oddziału powiatowego Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych. Od 1931 r. był prezesem rady powiatowej BBWR. W 1935 r. został członkiem Wydziału Powiatowego w Szubinie. Również w tym roku został wybrany posłem na Sejm z okręgu nr 99 obejmującego miasto i powiat Inowrocław, Mogilno, Szubin i Żnin. Po śmierci Bogdana Hutten-Czapskiego był kuratorem Fundacji Smoguleckiej. Do jego dworu przyjeżdżali wybitni ludzie nauki i kultury oraz politycy. W Chwaliszewie bywał m.in. światowej sławy fizyk Jan Czochralski, literat Kaden Bandrowski i malarz Wojciech Kossak. W ostatnich miesiącach przed wybuchem II wojny światowej w Chwaliszewie stacjonowała kompania artylerii lekkiej. Za swoją patriotyczną postawę już w pierwszych dniach wojny został wraz z bratem aresztowany i osadzony w szubińskim obozie dla internowanych na terenie Zakładu Poprawczego. Później wraz z innymi uczestnikami powstania wielkopolskiego został wywieziony do Żnina i tam 24 listopada 1939 r. na terenie dawnego cmentarza żydowskiego rozstrzelany. Jan Jankowski w swoich wspomnieniach z początku II wojny światowej pt. „Swastyka nad Szubinem” z tego dnia pisze: Tego dnia wywieziono nową grupę w liczbie dziesięciu osób, złożoną przeważnie z powstańców wielkopolskich. Wyjazd tej grupy nastąpił nagle. Odwołano ich od pracy, do której rano wyszliśmy, nie przeczuwając nic złego. Grupę tę w szybkim tempie załadowano na samochód i wywieziono w kierunku Żnina. Za Dąbrówką Słupską samochód ciężarowy zastąpiono trzema samochodami osobowymi, którymi dowieziono ich do Żnina i tam na żydowskim cmentarzu rozstrzelano. Po przybyciu na miejsce wszyscy musieli się położyć twarzą do ziemi. Na rozkaz trójka podnosiła się, podchodziła na krawędź grobu, zdejmowała marynarki i kamizelki, po czym znienacka pojedynczo oddawano do nich serię strzałów z rewolwerów. Egzekucji dokonało gestapo. Wśród tej grupy był właśnie ziemian z Chwaliszewa Michał Szulczewski. Obecnie na dawnym cmentarzu żydowskim na obrzeżach Żnina, w bok od ul. Mickiewicza, znajduje się pomnik upamiętniający powstańców, którzy rozstrzelani zostali w tym miejscu w listopadzie 1939 r. przez hitlerowców. Pomnik ma formę płasko leżących elementów betonowych z napisem – Miejsce straceń Polaków byłych powstańców wielkopolskich zamordowanych przez zbirów hitlerowskich. Natomiast na zewnętrznej ścianie kościoła parafialnego w Smogulcu znajduje się tablica upamiętniająca parafianina Michała Szulczewskiego z napisem: Michał Szulczewski (1882-1939) z Chwaliszewa/ powstaniec wielkopolski, poseł na Sejm RP/ Kurator Fundacji Smoguleckiej/ Wierny do końca Bogu i Ojczyźnie/ rozstrzelany 24 listopada 1939/ przez okupanta niemieckiego/ zasłużył na pamięć potomnych.

Źródła

Balska J., Miejsca pamięci narodowej Żnina i okolic 1939-1945, Żnin b.r. Czas wojny, Szubin 2009 Jankowski J., Swastyka nad Szubinem, Poznań 1961 Kto był kim w drugiej Rzeczypospolitej, red. Jacek Majchrowski, Warszawa 1994 Pałuczanin, nr 105, 5.09.1935

Opracowanie

Adam Kusz