Słownik delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy

Skip Navigation LinksSłownikHasła

Przegląd haseł

Pluciński Zygmunt
Lussówko, Poznań i powiaty Poznańskie, Poznańskie (obecnie: Lusówko, gm. Tarnowo Podgórne, pow. poznański, woj. wielkopolskie)

Urodził się 12 lutego 1882 roku w Strzempiniu k. Nowego Tomyśla. Rodzice: Kazimierz (właściciel Lusówka) i Bronisława z Trąmpczyńskich, właścicielka Zielnik k. Środy Wlkp. Wychowany w duchu patriotycznym, absolwent Gimnazjum Realnego w Poznaniu. Podczas nauki w tej szkole był prezesem tajnej organizacji zrzeszającej polską młodzież. Jej zadaniem było kultywowanie polskiej tradycji narodowej, nauka języka polskiego i historii, a przede wszystkim walka z germanizacją i przygotowanie młodzieży do walki o wolność i niepodległość Polski. Studiował rolnictwo na uczelniach we Frankfurcie nad Odrą i w Berlinie. Tam kontynuował działalność rozpoczętą w gimnazjum. Nadto dzieciom polskim znajdującym się na tych terenach udzielał lekcji języka polskiego i historii. Po śmierci ojca w 1901 roku zamieszkał w Falkowie, a po podziale majątków rodzinnych objął Lusówko z folwarkiem w Rozalinie gmina Tarnowo powiat poznański. Około 1910 roku został członkiem tajnej Ligi Narodowej, kierowanej przez Romana Dmowskiego. Jednocześnie należał do tajnej organizacji Obrona Narodowa, powołanej przez Ligę Narodową w 1904 roku. Celem tej organizacji było wychowanie polskiego narodu w duchu narodowo–demokratycznym i walka z germanizacją. Służbę wojskową odbył w pruskiej armii, ale ze względu na zarządzanie majątkiem ziemskim nie brał udziału w I wojnie światowej. 12 listopada 1918 roku właściciel ziemski ze Swadzimia Leon Pluciński, zwołał zebranie Polaków z ówczesnego powiatu Poznań - Zachód do Poznania, do swojego mieszkania przy dzisiejszej ulicy 27 Grudnia 15. Na tym zebraniu powołano Powiatową Radę Ludową (PRL) i Powiatową Straż Ludową (PSL). Komendantem PSL został właściciel ziemski z Trzecielina Andrzej Kopa a jego zastępcą - Zygmunt Pluciński. Powiat Poznań-Zachód podzielono na 5 okręgów. Zygmunt Pluciński został członkiem PRL i jej współorganizatorem oraz komendantem Straży Ludowej (SL) na Okręg Tarnowski. W poszczególnych okręgach przystąpiono do organizowania Straży Ludowej, gromadzenia broni, zbiórek i ćwiczeń wojskowych, wyznaczono łączników, których zadaniem było szybkie zwoływanie zbiórek SL z poszczególnych wsiach. Już 25 listopada cała organizacja działała sprawnie. W dniach 3-5 grudnia 1918 roku był jednym z 65 delegatów poznańskich na Polski Sejm Dzielnicowy. W połowie grudnia 1918 roku Komisariat Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu wysłał Z. Plucińskiego do Westfalii z pieniędzmi dla Polaków, w celu pokrycia kosztów przejazdu ochotników do tworzącego się w kongresówce wojska polskiego. Do Poznania powrócił 24 grudnia 1918 roku. Należał do komitetu przyjęcia Jana Ignacego Paderewskiego, który przyjechał do Poznania 26 grudnia 1918 roku. Rano 28 grudnia 1918 roku Zygmunt Pluciński zawiadamia komendanta PSL Andrzeja Kopę o wybuchu powstania w Poznaniu i przekazuje rozkaz Naczelnej Rady Ludowej o rozpoczęciu działań powstańczych w powiecie Poznań –Zachód. Natychmiast telefonicznie i przez łączników rozpoczęto zwoływanie SL z poszczególnych miejscowości do wsi Dopiewo, do punktu zbornego na stację kolejową. Już o godzinie 18 tego dnia ochotnicy zajęli stację kolejową w Dopiewie a o godzinie 21 zgłosiło się 1000 ochotników. Ze względu na brak broni zostało 600, a resztę odesłano do domów. Ochotników według okręgów podzielono na pięć kompanii. Organizatorem i dowódcą II kompanii z okręgu rokietnicko-tarnowskiego został Zygmunt Pluciński. Swoją kompanie wspierał materialnie i finansowo. Dodatkowo dla ratowania rannych powstańców dał 5000 marek. Z II kompanią Pluciński walczył pod Zbąszyniem do 8 stycznia 1919 roku. W następnym dniu jego II i IV kompania składały wojskową przysięgę na sztandar ufundowany przez żonę Zygmunta Plucińskiego. Uroczystość odbyła się w konarzewskim kościele. Nauczyciel Młokosiewicz z Dąbrowy zawiadomił sztab powstańczy, że niemieccy koloniści z Sobiesierznia i Lusowa (obecne Batorowo) gromadzą broń przeciwko powstańcom. Natychmiast pojechał tam Z. Pluciński i rozbroił ich, a broń zabrał dla powstańców. Na rozkaz dowództwa Głównego w Poznaniu II i IV kompania 16 stycznia 1919 roku maszerowały trasą przez Tarnowo Podgórne i Żydowo do Biedruska. W każdej wsi powstańcy byli entuzjastycznie witani. Już 23 stycznia 1919 roku oddziały te dostały rozkaz wymarszu do koszar w Poznaniu, gdzie weszły w skład 10 Pułku Strzelców Wielkopolskich. Oddziały pożegnały się ze swoimi dotychczasowymi dowódcami, którzy objęli funkcje w innych jednostkach i o swoich specjalnościach wojskowych. Natomiast Zygmunt Pluciński od 1 lutego 1919 roku został adiutantem naczelnego dowódcy Powstania Wielkopolskiego generała Józefa Dowbora Muśnickiego. Wówczas złożył egzamin oficerski i otrzymał nominację na stopień podporucznika. Latem 1920 roku organizował w Wielkopolsce oddziały do walki w wojnie polsko-bolszewickiej. Dowodził kompanią w poznańskim garnizonie. W niepodległej Polsce współtworzył (1919) Narodowe Stronnictwo Ludowe, w którym objął funkcje wiceprezesa. W 1924 roku wchodził w skład Zarządu Głównego Stowarzyszenia Porządku Publicznego w Poznaniu. W 1925 roku był wiceprezesem Związku Polskich Organizacji Rolniczych, wiceprzewodniczącym Sokoła w Dzielnicy Wielkopolskiej, aktywnym członkiem Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Związku Ziemian, Towarzystwa Łowieckiego. W swoim wzorowo prowadzonym majątku organizował dla okolicznych rolników kursy nowoczesnego gospodarowania. W 1926 roku współorganizator Wojewódzkiej Organizacji Obrony Państwa w Poznaniu. W grudniu 1926 roku został powołany na oboźnego Dzielnicy Zachodniej Obozu Wielkiej Polski (Wielkopolska, Pomorze, Śląsk), zasiadając w Wielkiej Radzie. Uczestniczył we wszystkich akcjach podejmowanych przez Obóz Narodowy w Wielkopolsce. W 1929 roku przewodniczył Narodowemu Komitetu Gospodarczemu podczas wyboru do sejmiku na terenie powiatu poznańskiego. W 1930 roku podczas wyborów parlamentarnych był pełnomocnikiem Listy Stronnictwa Narodowego na Okręg Poznań - Wieś. Mianowano go delegatem Polski na Międzynarodowa Konferencje Pracy w Genewie i na prośbę tej konferencji w języku francuskim opracował broszurkę opisującą majątek Lusówko. Został odznaczony: Orderem Odrodzenia Polski III klasy, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Dowborczyków i Mieczami Hallerowskimi. Był żonaty z Zofią z Krajewskich. Mieli troje dzieci: Janinę (1915-1976), Wiesława (1917- poległ w obronie Polski we wrześniu 1939 r.) Juranda (1919 -). Po 1920 roku zajął się prowadzeniem swojego majątku ziemskiego i działalnością społeczną dla dobra Polski. Jego majątek ziemski, który był bastionem polskości w 1948 roku pod przymusem rozparcelowano. Pracownicy nie chcieli parcelacji twierdząc, że im u Plucińskiego było dobrze: mieli pracę, dobry zarobek i opiekę społeczną. Sprzeciw nie pomógł. Dokonano parcelacji, ale po krótkim czasie odebrano parcelantom ziemię i utworzono Rolniczą Spółdzielnie Produkcyjną. W latach 1990 - 1999 cały dorobek spółdzielczy roztrwoniono. Zygmunt Pluciński zmarł 15 grudnia 1933 roku w Poznaniu. Pochowano go w nekropoli rodzinnej na lusowskim cmentarzu. Staraniem Towarzystwa Pamięci Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie i proboszcza księdza kanonika Ignacego Karge w 2005 roku odnowiono nekropolię rodu Plucińskich na lusowskim cmentarzu. Opracował: Józef Grajek

Źródła

Wykorzystano między innymi źródła zgromadzone w Muzeum Powstańców Wielkopolskich w Lusowie: Moje wspomnienia. Zygmunt Pluciński 1933; Moje wspomnienia. Józef Dowbor Muśnicki. 1935; Przygotowania do powstania w powiecie Poznań – Zachód. Andrzej Kopa.1928; Wywiady przeprowadzone przez Annę Grajek.

Opracowanie

Józef Grajek